Muhammed Kaltuk

İsviçre doğumlu, Türk bir ailenin çocuğu olan Muhammed Kaltuk, hip hop ve çağdaş dansı buluşturan projeleriyle Uluslararası Dans Ödülü, Dünya Dans Ödülü gibi birçok ödülün sahibi genç bir yetenek.

Company MEK ile yaptığı son projesi "Father Politics" sistemin parçası olmayan, dışlanmış insanların güç karşısındaki hallerine dair güncel bir konuya odaklanıyor.

İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Cemal Reşit Rey (CRR) Konser Salonu'ndaki bu özel gösteri öncesi, Muhammed Kaltuk'la; kişisel hikâyesini, Company MEK'i ve Father Politics'i konuştuk.

Muhammed Kaltuk

- Hakkınızdaki bir yazıda, 2015'te dansa tamamen yeni bir yön kazandırdığınızı okudum. Ama öncelikle 2015 öncesi dönemi merak ediyorum. Ailenizle başlamak istiyorum. Türk kökenli bir ailenin çocuğu olarak, köklerinizden biraz bahseder misiniz?

Dedelerim ve ebeveynlerim, çalışan sınıf bir aile olarak İsviçre'ye göç etmiş. Ben İsviçre'de doğdum ve büyüdüm. Evde Türkçe konuşuruz ve çok tipik bir Türk ailesiyiz. Türk kültürü ailemizde önemli bir yer tutar. Gençliğimde, neredeyse her yıl Ankara'daki dedemle büyükannemi ya da annemin memleketi Bayburt'u ziyaret ederdik. Babam Çorumlu, bu yüzden ben de bir Çorumluyum, ama henüz Çorum'u ziyaret etme fırsatım olmadı ;)

- Dansla ilk karşılaşmanız nasıl oldu? Dansı profesyonel olarak sürdürme konusunda sizi ne motive etti? Ülkemizde genellikle aileler tarafından gerçek bir meslek olarak görülmez; ailenizin ilk tepkisi neydi? Sizin için farklı planları var mıydı?

Missy Elliott gibi dans müzik videolarından her zaman büyülenmişimdir. Ancak, bir gençlik merkezindeki bir dans yarışını ilk gördüğümde, kendimi ait hissettim. Bundan sonra, arkadaşlarımla dans etmeye başladım ve okullarda dans dersleri aldım. Duygularımı serbestçe ifade etmeme ve kendi sesimi bulmama izin veren bir iletişim biçimi olarak dans, en büyük motivasyon kaynaklarımdan biri haline geldi.

İsviçre toplumunda, dans her zaman meşru bir meslek olarak kabul edilmez. Ailem için, maddi güvence garantileyen bir meslekte diploma sahibi olmak çok önemliydi. Bu nedenle, profesyonel bir eğitim alırken yarı zamanlı olarak dans etmemiz konusunda anlaştık. Eğitimimi tamamladıktan sonra, diğer yolları keşfetmem izin verildi. Başlangıçta bu kararı tam olarak anlamamıştım, ama şimdi bakınca bu karar için son derece minnettarım.

"Sosyo-kritik ve politik temaları dans yoluyla irdelemek"

- "Hip hop ile çağdaş dansı birleştirme fikri nasıl ortaya çıktı?

Farklı stilleri birleştirmenin fikri uzun zamandır var. Her iki toplulukta da yer alıyorum ve farklı geçmişlere sahip dansçılarla çalışmaktan keyif alıyorum.

- 2015'e gelirsek... "...Sadece eğlence ve gösterilerden daha fazlasını sunabileceğini giderek daha fazla fark etmeye başladım. Daha derin şeyler arıyordum." diyorsunuz. Ne arıyordunuz?

Dansla sesimi sergileyebileceğim bir form, sosyo-kritik ve politik temaları dans yoluyla derinlemesine inceleyebileceğim bir yol arıyordum. Sahnede gerçekliğimi temsil edebilecek rol modeller arıyordum. Aradığımın çoğunu sanatsal olarak bulduğumu söylemekten mutluluk duyuyorum.

- ...Ve 2017'de kendi grubunuzu kurmuşsunuz. Bir dans şirketi kurmak kolay olmamış olmalı. Company MEK'in kuruluş süreci nasıl gelişti? Dansçıları seçerken hangi ana nitelikleri arıyorsunuz?

Şirketin kuruluşu, hem sanatsal hem de ağ kurma açısından çok çalışma gerektirdi. Neyse ki, şirketi destekleyen bir ekibim ve yolda bize yardım eden birçok kişi vardı. Benim için, hareket kalitesinin yanı sıra, otantik ifade de hayati öneme sahiptir. Dansçının, keşfettiğim temayla bağlantı hissetmesi ve kendi perspektiflerini getirmesi önemlidir. Biri bana, ister dansıyla ister kişiliğiyle ilham veriyorsa onunla işbirliği yapmam için bu yeterlidir.

- Farklı kültürler dans sanatınızı nasıl etkiliyor ve bu etkileşimi nasıl değerlendiriyorsunuz?

Sıklıkla, özellikle yerli kültürlerin temsil ettiği iç tutumlar ve bilgeliklerden ilham alıyorum. Çeşitli kültürlere saygı duymak ve onları benimsememek benim için çok önemli.

- Yeni bir koreografi oluştururken süreciniz nasıl işliyor?

Bir tema ile gelir ve dansçılarla işbirliği yaparım, hareket materyallerini koreografik olarak ya da doğaçlama yoluyla denerim. Çok sayıda video materyali kaydedilir, analiz edilir ve daha sonra daha fazla dizi hazırlanır. Dansçılarla yoğun işbirliği şarttır çünkü ben onların hareketleri sadece dans etmelerini değil, yaşamalarını istiyorum.

"Politikalar karşısında çaresizlikten doğan güçlü değişim nesli: MEK"

- "Father Politics" projenizde hangi temaları ve mesajları araştırıyorsunuz?

"Father Politics" politikaların duygusallaştırılmasını, politik reklam kampanyalarının fikir üretimi ve kutuplaştırılmasını, farklı yorumlanan, yeniden yazılan, çarpıtılan ve değiştirilen gerçekler aracılığıyla etkilemenin ve kasıtlı manipülasyonun maskesini düşürüyor.

Politikaya önemli ilgisi olan bir Türk adamının oğlu olarak, İsviçre'deki yeni politik iklim, kişisel hayatımı doğrudan etkiliyor. Genç, çok uluslu ve çeşitli topluluktan oluşan ekip, politikalar karşısında çaresizlik, bağlantı kuramadığınızda felç olma, temsil edilmediğini hissetme konusunda çok kişisel bir perspektiften anlatıyor. Bu, bir duruş sergilemekle ilgilidir. Politize olduğunuzda ve bir şeyleri harekete geçirdiğinizde ortaya çıkan enerjilerle ilgilidir. Company MEK'in sesli olması için yeterli sebep. "Father Politics", topluluğun dans bireyselliklerini sergiler ve ortak görünümlerin enerji ve gücünü güçlü ortak koreografilerde bir araya getirir. Yüksek profesyonellik, havalılık ve otantiklikle, MEK sahnede yeni güçlü, genç, çeşitli "değişim" neslini temsil eder.

- Sanatçıların politik baskılara karşı sanatsal özgürlüklerini korumaları ve ifade etmeleri konusunda görüşleriniz nelerdir? Sanatçılar bu tür baskılara nasıl karşı durmalı? Örneğin, Gazze'deki soykırıma tepki gösteren birçok sanatçının karşılaştığı "dışlanma" gibi...

Sanatçıların, sanatsal bir sesle, adaletsizliklere karşı kendilerini ifade etmelerinin çok önemli olduğunu düşünüyorum. Taraf tutmamak gerekirken, seslerine veya haksız muamele gören şeylere bilinçli bir şekilde savunuculuk yapmak gerekir. Sorunlu konuları sanatsal olarak vurgulamak ve ele almak da hayati önem taşır.

Birçok yaratıcı bireyin, genellikle politik ifadeleri desteklemeyen kurumlara bağlı olduğunu anlıyorum. Bu, her kişiye bağlı bir durum. Politik ve kurumsal olarak bağımsız kendi sanat merkezimi kurmak istememin de bir nedeni bu.

- Teknolojinin ilerlemesiyle modern dansın geleceğini nasıl görüyorsunuz? Sanat ve teknoloji arasındaki sınırların bulanıklaşması dans sanatına yeni boyutlar getirebilir mi?

Zamanla ayak uydurmanın ve sanat ile teknolojinin birleşimini benimsemenin iyi olduğunu düşünüyorum. Kişisel olarak, basit unsurlarla kendi sanatlarını yaratan insanlara daha çok ilgi duyuyorum.

- Dans sanatı alanında uzun vadeli hedefleriniz ve vizyonunuz nedir?

Büyük hayalim, hem gençlik hem de kültür merkezi ve bir tiyatro olarak hizmet verecek, kurumsal olarak bağımsız bir sanat merkezi sahibi olmak. Bu, Company MEK için sabit bir üs sağlayacak ve şirket için istikrarlı iş yerleri yaratacaktır. Herkes, arka planları ne olursa olsun, bu merkeze katkıda bulunabilir ve ortak yaratıcı olabilir.

- Türkiye'deki ilk gösterinizde seyirciye ne tür bir deneyim sunmayı hedefliyorsunuz?

İstanbul'da, ikinci evim Türkiye'de, çalışmalarımı ilk kez sunacak olmaktan büyük heyecan duyuyorum. İsviçre'de doğup büyüyen, göçmen bir Türk olarak, sanatsal vizyonumu ve sesimi paylaşmak benim için çok büyük bir anlam taşıyor.

Açıkçası benim için de farklı bir deneyim olacak. Daha önce Bayburt ve Ankara'yı ziyaret ettim. İstanbul'u keşfetmek benim için de heyecan verici olacak.

- Teşekkürler. Sizi İstanbul'da görmeyi, "Father Politics"i izlemeyi heyecanla bekliyorum.